سال‌هاست تویوتا نام اول بازار خودرو عربستان سعودی بوده است. این برند ژاپنی با تکیه بر شهرت بالای کیفیت، گستره متنوعی از سدان‌ها، شاسی‌بلندها و وانت‌های پیکاپ، اعتماد بالایی نزد مصرف‌کنندگان سعودی به‌دست آورده بود. تویوتا نه‌تنها در بخش خودروهای اقتصادی بلکه در بازار خودروهای تجاری و مدل‌های نیمه‌لوکس نیز سلطه خود را تثبیت کرده بود.
در سال ۲۰۲۴، تویوتا با فروش ۱۰.۸ میلیون‌دستگاه در سراسر جهان و سهم بزرگی از بازار عربستان سعودی همچنان پادشاهی خود را حفظ کرد؛ هرچند نشانه‌هایی از کاهش تدریجی سهم بازار این شرکت در سراسر دنیا و منطقه به چشم می‌خورد. با این حال، تحولات چند سال گذشته نشان داد که این سلطه سنتی دیگر بی‌رقیب نیست.
ورود پرقدرت هیوندای و کیا با رویکردی تهاجمی‌تر و سرمایه‌گذاری‌های کلان در حوزه فروش، خدمات پس از فروش و اخیرا تولید در داخل پادشاهی، خودروساز ژاپنی را به چالشی جدی واداشته است.
در نیمه نخست سال ۲۰۲۵، تویوتا همچنان ۲۸ درصد سهم بازار خودرو عربستان را در اختیار داشت. اگرچه این رقم قابل توجه است، اما فاصله آن با هیوندای و کیا که درمجموع به ۲۳ درصد رسیده‌اند، به‌شکلی بی‌سابقه کاهش یافته و زنگ خطر را برای مدیران تویوتا به صدا درآورده است.
شتاب نفسگیر هیوندای و کیا
هیوندای و کیا طی سه سال اخیر با شتابی خیره‌کننده به‌رقبای جدی در بازار عربستان بدل شده‌اند. بنا بر آمار رسمی، از مجموع فروش ۴۱۲ هزار و ۹۲۰ دستگاه خودرویی که در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ در عربستان به‌فروش رفته، حدود ۹۵ هزار دستگاه متعلق به هیوندای و کیا بوده است که سهمی معادل ۲۳ درصد را برای این دو شریک کره‌ای رقم می‌زند.
این ارقام درحالی ثبت شده که تویوتا با سهم ۲۸ درصدی همچنان رتبه نخست را حفظ کرده، اما آن‌چه تحلیلگران را شگفت‌زده ساخته، کاهش فاصله فروش کره‌ای‌ها با صدرنشین بازار و تثبیت جایگاه هیوندای و کیا به‌عنوان مجموعه دوم بازار عربستان است. این موفقیت، نتیجه تدوین استراتژی هدفمند برای توسعه شبکه فروش و خدمات پس از فروش، تطبیق پویای محصولات با سلایق مخاطبان محلی و ارائه طیف گسترده‌ای از مدل‌ها از خودروهای اقتصادی گرفته تا مدل‌های لوکس است.
هیوندای با فروش مدل اکسنت به میزان ۱۹ هزار و ۸۰ دستگاه و کیا با مدل پگاس با فروش ۱۵ هزار و ۵۳۰ دستگاه، به پرفروش‌ترین مدل‌های خود در این بازار دست یافته‌اند.
این آمار نه‌تنها بیانگر موفقیت قابل توجه دو برند در بخش خودروهای اقتصادی و شهری است، بلکه نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از تمایل بازار روی مدل‌های مقرون‌به‌صرفه و کم‌مصرف متمرکز است؛ به‌گونه‌ای که رقابت با تویوتا تنها به بخش خودروهای میان‌رده یا لوکس محدود نشده و در تمام حدود قیمتی، حضور پررنگ این دو برند به‌چشم می‌خورد.
افزون بر اکسنت و پگاس، دیگر مدل‌های هیوندای و کیا نیز در حال گسترش نفوذ خود در سایر سگمنت‌های بازار هستند. به‌طور خاص، اعلام عرضه قریب‌الوقوع وانت پیکاپ جدید کیا تاسمان نشان می‌دهد این شرکت به‌دنبال افزایش سهم خود در بخش وانت‌بارها و رقابت مستقیم با هایلوکس تویوتاست که در دهه‌های اخیر پرفروش‌ترین وانت بازار این کشور بوده است.
پروژه ساخت کارخانه هیوندای در عربستان؛ آغاز عصری نو
یکی از مهم‌ترین نقاط عطف دوران جدید بازار خودرو عربستان، کلید خوردن پروژه احداث کارخانه تولیدی بزرگ هیوندای در این کشور است. این پروژه که به طرز بی‌سابقه‌ای از حمایت دولت سعودی و صندوق سرمایه‌گذاری عمومی پادشاهی (PIF) برخوردار است، در سه‌ماهه پایانی ۲۰۲۶ به بهره‌برداری خواهد رسید و ظرفیتی معادل تولید سالانه ۵۰ هزار دستگاه خودرو را خواهد داشت.
تاسیس این کارخانه نقطه عطفی استراتژیک است. نخستین‌بار، یک خودروساز کره‌ای خارج از خاک وطن خود، چنین سرمایه‌گذاری مستقیمی را در بازار عربستان رقم می‌زند تا نه‌تنها نیازهای بازار داخلی سعودی بلکه بازارهای مجاور خاورمیانه را نیز هدف قرار دهد. این کارخانه در شهر اقتصادی ملک عبدالله واقع شده و متناسب با رویکرد Vision 2030 عربستان، به‌عنوان نخستین سایت کامل تولید خودرو (و نه صرفا مونتاژ) در منطقه عمل خواهد کرد. مهم‌تر آن‌که محصولات تولیدی هم شامل مدل‌های احتراقی و هم خودروهای الکتریکی خواهد بود؛ ابتکاری که عربستان را به سرعت به‌یکی از حلقه‌های اصلی زنجیره جهانی تولید خودرو تبدیل می‌کند.
در این پروژه، ۷۰ درصد سهام متعلق به صندوق PIF و ۳۰ درصد باقیمانده متعلق به شرکت هیوندای است. هیوندای نقش شریک تکنولوژیک و فنی اصلی را ایفا می‌کند و مسئولیت انتقال دانش، آموزش نیروی انسانی محلی و توسعه پلت‌فرم‌های تولیدی را برعهده دارد. پیش‌بینی شده مجموع سرمایه‌گذاری این پروژه از ۵۰۰ میلیون‌دلار فراتر رود و هزاران فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم در حوزه‌های مهندسی، فناوری و مدیریت برای جوانان عربستان فراهم کند. اخبار منتشرشده تاکید دارد این پروژه نه‌تنها مونتاژ، بلکه ساخت قطعات و تکمیل کامل خودرو را شامل خواهد شد؛ موضوعی که انتقال حقیقی فناوری و ارتقای توان تولید صنعتی را تضمین می‌کند.
هنوز به‌طور قطعی مشخص نشده که این کارخانه روز اول کدام مدل‌ها را به خط تولید خواهد آورد و آیا محصولات کیا و جنسیس نیز در آن مونتاژ یا تولید خواهند شد یا خیر. اما انتظار می‌رود بر مبنای انعطاف‌پذیری خطوط تولید، مدل‌های متنوع و حتی بخشی از مدل‌های الکتریکی نیز از این کارخانه خارج شوند. هدف نهایی استفاده از موقعیت استراتژیک عربستان برای تبدیل این کشور به هاب صادراتی منطقه و حتی قاره آفریقا عنوان شده است.
